نهضت انتظار و انقلاب اسلامی

به اعتقاد نویسنده با توجه به این که بعد از هر انقلاب و نهضتی، ظهور ارتجاع مورد انتظار است، قرآن و پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نسبت به این مساله حساسیت ویژه نشان داده و مسلمانان را از اینکه مبادا دوباره به قهقرا برگردند، هشدار داده‌اند. با این حال، با نگاهی به صدر اسلام، حرکت ارتجاعی و بازگشت به فرهنگ طاغوتی و جاهلی را با همه هشدارها، بعد از وفات پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به وضوح می‌بینیم.
ایمان سطحی عموم، فرد محوری و ضعف دشمن شناسی، از جمله عواملی که نویسنده آنها را جزء زمینه‌های پیشرفت حرکت‌های ارتجاعی دانسته و در پایان، راه کارهایی را برای مبارزه با این گونه حرکت‌ها، پیشنهاد نموده است از جمله: تعمیق بینش و باور عمومی، ترویج آرمان گرایی به جای فرد محوری، برخورد با سستی و قصور رهبران.