فرهنگ ایثار و شهادت در کلام مقام معظم رهبری

۱۸ فروردین ۱۴۰۳ | ۰۹:۵۹ کد : ۴۵۱۹ اخبار

تعداد بازدید:۲۱۴

فرهنگ ایثار و شهادت در کلام مقام معظم رهبری

* تبیین مفهوم شهادت و جایگاه آن در دین
شـما، انتسـاب افتخارآمیـزی بـه شـهادت داریـد. شـهادت، یکـی از مفاهیمی اسـت که فقـط در ادیان معنـا می دهد. هرچنـد در همـه ی ملتهـا و کشـورها، اگـر کسـی در راه هدفهای ملی کشـته شـود، به او شـهید می گوینـد و همه ی کشـورهایی کـه امـروز نـام و آوازه یـی دارنـد و تاریخـی پشـت سـر آنهاسـت، کسـانی را به عنـوان شـهید در میـان خودشـان می شناسـند و بـه آنهـا افتخـار می کننـد و یـاد آنهـا را گرامـی می دارنـد و اینهـا کسـانی هسـتند کـه در برهه یـی از تاریـخ آن کشـور و ملـت، در راه هدفهـای ملـی یـا حفـظ اسـتقلال ملـی، جنـگ کردند و کشـته شـدند؛ امـا در حقیقـت نـام و معنـای شـهید، در جایـی صـادق می باشـد کـه دیـن موجـود اسـت.
شـهید، یعنـی انسـانی کـه در راه آرمانهـای معنـوی کشـته می شـود و جـان خـود را - کـه سـرمایه ی اصلـی هـر انســانی اســت - بــرای هــدف و مقصــدی الهــی صــرف می کنــد و خــدای متعــال هــم در پاســخ بــه ایــن ایثــار و گذشــت بــزرگ حضــور و یــاد و فکــر او را در ملّتــش تــداوم می بخشــد و آرمــان او زنــده می مانــد. ایــن، خاصیــتِ کشــته شــدن در راه خداســت. کســانی کــه در راه خــدا کشــته می شــوند، زنده انــد. جســم آنهــا زنــده نیســت؛ امــا وجـود حقیقـی آنهـا زنـده اسـت.
حقیقـت هـر انسـانی، خواسـته و فکـر و هـدف و راه اوسـت. کسـی کـه بـرای هدفهـای شـخصی و دنیایـی کشـته می شـود، آن هـدف هـم بـا او دفـن می شـود و از بیـن مـی رود. هـر هدفـی کـه قایـم بـه نفـس و شـخص انسـان اسـت، متعلـق بـه اوسـت و بـا رفتـن و مـردن انسـان، آن هـدف هـم می میـرد و از بیـن مـی رود؛ امـا هدفـی کـه الهــی و قایــم بــه غیــب و خواســت خداســت و انســان در راه آن فــداکاری می کنــد، بــا مــردن انســان، آن هــدف نمی میـرد. البتـه، همیـن هدفهـای خدایـی هـم ممکـن اسـت از بیـن برونـد؛ امـا از بیـن رفتـن آن هدفهـا و پایمال شدنشـان در صورتـی اسـت کـه در راه آنهـا مجاهدتـی صـورت نگیـرد.
اگـر کسـی در راه هدفهـای والا و الهـی، مجاهـدت کـرد و زحمـت کشـید و بعد کشـته شـد، آن هدف زنده می شـود و وجـود ایـن شـخص هـم همـان هـدف اسـت و شـخصیت و هویـت واقعـی او قایـم بـه آن هـدف می باشـد. عکس قضیــه ایــن اســت کــه هــدف، قایــم بــه او نیســت، بلکــه او قایــم بــه هــدف اســت؛ لــذا زنــده می مانــد و از بیــن نمـی رود. بـه همیـن جهـت، انبیـا و منادیـان حـق امـروز زنده انـد؛ زیـرا فضایـل و تکامـل و هدفهایـی کـه در بشـر دنبـال می کردنـد، بـا رفتـن آنهـا نمـرد و بتدریـج هدفهاشـان در واقعیـت عالـم و جریان تاریـخ تحقق یافـت. اگرچه همـه ی آن اهـداف هنـوز بـرآورده نشـده اسـت؛ امـا امـروز می بینیـد کـه در دنیـا، نـدای عدالـت و آزادی هسـت و روشـنفکران عالـم هدفهایـی را به عنـوان هدفهـای عالـی اسـم می آورنـد کـه ایـن همـان هدفهـای انبیاسـت؛ گرچه خــود نداننــد که از کیســت.
* امروز باید راه شهدا را ادامه دهیم
مجلـس بسـیار معطـر و منـوّری اسـت؛ معطّـر بـه عطـر شـهادت، و منـوّر بـه نـور بازمانـدگان شـهدای عزیزمـان اســت؛ کــه پــدران و مــادران و همســران و فرزنــدان شــهدا، از لحــاظ فــداکاری و گذشــت در راه خــدا، تالی تلــو خـود آن شـهیدانند. امیـدوارم کـه ارواح مطهـره ی شـهیدان عزیـز مـا، هـم در دنیـا بـرای مـا راهنمـا و راهبـر و تصحیـح کننـده ی خطاهـا باشـند، و هـم در پیشـگاه پـروردگار عالم در قیامت، شـفیع و واسـطه ی عفـو و مغفرت بـرای مـا باشـند.
* برجستگی منحصر به فرد زمان ما
آن چیــزی کــه در کشــور ایــران واقــع شــد و بلاشــک در همــه ی ادوار تاریــخ ایــن کشــور - تــا آنجــا کــه مــا خوانده ایــم و دیده ایــم - ســابقه یی نــدارد، ایســتادگی و فــداکاری عمومــی و یکپارچــه ی مــردم در راه خــدا بــود کـه در مقابـل تجـاوز و نامردمـی دشـمنان صـورت گرفت. نقطـه ی اوج ایـن حادثه ی اسـتثنایی و بی نظیـر، همان حرکـت درخشـانی بـود کـه از سـتارگان آسـمان انسـانیت زمـان مـا - یعنـی همیـن شـهیدان عزیـز مـا - سـر زد. ایـن جوانانـی کـه اینطـور بـا شـور و شـوق، بـدون اینکـه بـه آرزوهـا و شـهوات جوانـی کمتریـن اعتنایـی بکننـد، بـه جبهه هـا رفتنـد و حقیقتـاً بـا عشـق و محبـت الهـی جـان دادنـد، به نظر بنـده ایـن برجسـتگان زمان مـا، از صـدر اسـلام بـه بعـد، در هیچیـک از دوره هـا، از لحـاظ کمیـت و کیفیـت نظیـر ندارنـد. عـده کثیـری از ایـن عزیـزان هـم همیـن حرکـت و همیـن شـجاعت را بخـرج دادنـد و به صـورت جانبـاز درآمدنـد؛ عده یـی هـم بــه اســارت افتادنــد و در دوران اســارت هــم از خــود عظمــت نشــان دادنــد؛ عده یــی هــم - کــه بحمــدالله کــم نیسـتند - همچنـان در میـان مـردم هسـتند و بـرای دفـاع از ایـن انقـلاب، ذخیره هـای الهی محسـوب می شـوند.
ایـن مجموعـه ی جـوان - چـه آنهایـی کـه شـهید شـدند، چـه آنهایـی کـه جانبـاز شـدند، چـه آنهایـی که اسـیر شـدند، چـه آنهایـی کـه هنـوز مفقودالاثرنـد و از حـال آنهـا کسـی مطلـع نیسـت - جـزو معجـزات انقـلاب در زمـان ماسـت.
چـه کسـی می توانسـت ایـن دلهـای پـاک و مطهـر را اینطـور یکپارچـه متوجـه بـه خـدا بکنـد؟ ایـن معجـزه ی اسـلام انقلابـی و اسـلام پُرتپـش بـود؛ ناشـی از اخلاص آن مرد خـدا، آن بنـده ی صالـح و آن رهبر واقعــی و حقیقــی بــود کــه در خــط رهبــری پیامبــران حرکــت می کــرد؛ راه و نَفــس و عمــل او ایــن حادثــه ی عظیـم را آفریـد.
* فضیلت خانواده های مکرّم شهدا
یقینـاً فضیلـت خانواده هـای مکـرّم شـهدا از لحـاظ عظمـت، بلافاصلـه پشـت سـر فضیلـت شهداسـت. شـما خانواده هــا، ســنگرداران شــهادت و مــرزداران فضیلــت در طــول دوران دفــاع مقــدس بوده ایــد و روحیــه شــما و فرزنــدان شــهدا ... توانسته اسـت در طـول دوران دفـاع مقـدس و بعـد از آن، عظمــت نظــام اســلامی و روحیــه والای ملــت بــزرگ ایــران را حفــظ کنــد و روحیــه دشــمنان را تضعیــف نماید.
* پیام شهیدان
پیــام شــهیدان ایــن اســت کــه تســلیم وسوســه غنیمــت نشــوید. پیــام آنهــا بــه مــن و شــما و همــه ی کســانی کــه بــه ایــن خونهــای بــه ناحــق ریختــه مطهــر احتــرام می گذارنــد، همیــن اســت. شــما نــگاه نکـن کـه یـک نفـر تخلـف می کنـد و سـراغ جمـع کـردن غنیمـت رفتـه اسـت. ' لا یضرکم من ضل اذ اهتدیتم'. شــما چــه کار داری کــه دیگــری گمــراه شــد؟ شــما خــودت را نگهــدار و حفــظ کــن. دســتور اســلام و پیــام خــون شــهید، ایــن اســت.
آن روزی کــه همیــن شــهدای عزیــز مــا در جبهــه بــه شــهادت رســیدند، همــه کــه بــه جبهــه نرفتنــد؛ عـده ّ ای هـم بودنـد کـه مشـغول کاسـبی شـدند، عـده ّ ای هـم مشـغول پـول در آوردن شـدند، عـده ای هـم مشــغول ســوء اســتفاده شــدند، عــده ای هــم مشــغول خیانــت شــدند. ایــن شــهدا، بــدون آن کــه بــه آنهــا اعتنــا کننــد، رفتنــد و نتیجــه ایــن شــد کــه توانســتند نظــام اســلامی را حفــظ کننــد و امــروز هرکــدام یــک ســتاره و یــک خورشــیدند.
بنابرایــن، پیــام اول ایــن اســت کــه در قبــال خــدای متعــال، در قبــال بنـدگان، در قبـال اراده الهـی، بایـد انسـان خـود را بشناسـد. ایـن پیـام را بایـد بگیریـم. عزیـزان مـن! بـا ایــن حقایــق نمی شــود شــوخی کــرد. اینهــا از انســان تحر ک و تصمیــم می طلبــد.
* مسأله بزرگ آزادگان
مسـأله آزادگان، مسـأله بزرگـی اسـت. بـه فیلمهـای تبلیغاتـی غربیهـا و دیگـران در زمینـه مسـائل نظامـی و مسـائل مربـوط بـه اسارتهای شـان نـگاه نکنیـد. هیـچ ملتـی نتوانسـته اسـت از قشـرهای مختلـف، مجموعـه ای جــوان و رزمنــده بــه وجــود آورد کــه در ســخت ترین شــرایط اســارت، شــخصیت انقلابــی و ایمانــی و روح رزمندگـی را آنچنـان حفـظ کننـد، کـه آزادگان مـا در دوران اسـارت حفـظ کردنـد؛ در حالـی کـه یقینـاً آنچه ملــت ایــران از حــوادث دوران اســارت ایــن عزیــزان می دانــد، بخشــی از مجموعــه عظیمــی از حــوادث اســت.
مگــر می شــود ایــن حادثــه را تشــریح کــرد؟ مگــر رنجهــای لحظــه لحظــه اســارت را می شــود در کلمــات گنجانــد، یــا بــا زبــان ادبیــات و هنــر تبییــن کــرد؟ شــنیدن، ماننــد دیــدن و لمــس کــردن نیســت. اینهــا ایسـتادگی و مقاومـت کردنـد. شـاید در آن لحظـه ای کـه آزادگان عزیـز مـا در اردوگاه هایـی با نگهبانـان غالظ و شـداد دشـمن روبـه رو بودنـد و ایسـتادگی می کردنـد، بعضـی از آنهـا امیـدی هم بـه آزادی خودشـان نداشـتند. شــاید در میــان آنهــا کســانی هــم بودنــد کــه خســته می شــدند و می گفتنــد تــا کــی؟ امــا ســنت الهــی ایــن اسـت کـه 'فـان ّ مـع العسـر یسـرا، انّ مـع العسـر یسـرا'
اگـر سـختیها را تحمـل کردیـد، خـدای متعـال درهـای فرَج را خواهد گشـود. اگـر مجاهـدت در راه خـدا را بر جسـم و نفـس خودتـان همـوار کردیـد، خـدای متعـال روشـنایی فـرَج را بـه شـما نشـان خواهـد داد و درهـای فرَج را بـه روی شـما بـاز خواهـد کـرد : 'و مـن یتق الله یجعـل لـه مخرجـا و یرزقـه مـن حیـث لایحتسـب'
خـدای متعـال بـه برکـت مجاهـدت و بـه شـرط ایسـتادگی، بیـرون از دایـره محاسـبه معمولـی عقـول بشـری، درهـا را بـاز و راههـا را همـوار می کنـد.
* نیاز کشور به نوسازی مادی، معنوی و فرهنگی
البتـه در داخـل کشـور، کارهـای زیـادی وجـود دارد کـه بایـد انجـام گیـرد. در داخل کشـور، حـرکات عظیمی اســت کــه بــه عهــده مســؤولان اســت و بایــد بــا کمــک مــردم کارهــای بزرگــی را انجــام دهنــد و کشــور را بســازند؛ هــم نوســازی مــادی، هــم نوســازی معنــوی و فرهنگــی، هــم تأمیــن و اســتقرار عدالــت اجتماعــی و هــم از بیــن بــردن فقــر و محرومیــت و بی ســوادی و تبعیــض و جلوگیــری از رشــد خصلتهــای منفــی در جامعـه.
اینهـا کارهایـی اسـت کـه بایـد انجـام گیـرد. وقتـی کـه ایـن کارهـا شـد، حرکـت عظیـم مـردم و آن جوهـر معنـوی انقلاب خواهـد توانسـت کار خـود را بکنـد.
بـه فضـل الهـی، بشـریت شـاهد آن روز خواهـد بود و شـما جوانـان، بـه کمـک خـدا و بـه امیـد او، آن روز را خواهیـد دیـد و بـه دسـت خودتـان ان شـاءالله آن روز را خواهیـد سـاخت.
* پاسداری از خون شهدا
یــک بُعــد دیگــر در بــاب شــهادت هــم ایــن اســت کــه همــه بایــد پاســدار خــون شــهید باشــند و از آن حفاظـت کننـد. حفاظـت از خـون شـهید یعنـی چـه؟ یعنـی ببینـد ایـن جـوان، ایـن خانـواده، ایـن پـدر و مــادر، ایــن همّتهــا و روحیه هــای عظیــم و شکســت ناپذیر، دنبــال چــه هدفــی رفتنــد؟ آن هــدف را از جـان خودتـان بیشـتر محافظـت کنیـد. شـهدای مـا بـرای خـدا مجاهـدت کردنـد؛ در راه خـدا بـه شـهادت رســیدند؛ بــرای حاکمیــت دیــن خــدا در کشــور - کــه مایــه ســعادت دنیــا و آخــرت اســت - ســختیها را تحمـل کردنـد. پـدران و مـادران هـم همینطـور. ایـن کـه خانـواده شـهدا در مقابـل شـهادت عزیزانشـان بهتریـن و زیباتریـن صبـر را نشـان دادنـد بـه خاطـر خـدا بود ؛ ایـن راه شهداسـت.

«بهترین مردنها، شهادت است. بالاترین اجرها براى انسانى که در راه خدا مبارزه مى‌کند، نوشیدن شربت گواراى شهادت است. خوشا به حال آن عزیزان، و گوارا باد بر آنها این نعمت بزرگ الهى! آنها با شهادت، اجرشان را گرفتند... پروردگارا ! تو را به حق خون شهیدان، تو را به حق اولیایت، تو را به حق صاحب‌الزمان (ارواحنافداه)، مرگ ما را هم به شهادت در راه خودت قرار بده. ۱۳۷۰/۱۰/۱۱»

بیانات در دیدار خانواده شهدا و ایثارگران ۱۳۶۸/۰۸/۲۴