آزمون شخصیت ۱۶ عاملی کتل(PF۱۶)
آزمون شخصیت 16 عاملی کتل(PF16)
تست کتل یکی از آزمون های شخصیت شناسی مشهور دنیاست که توسط ریموند کتل از روانشناسان مشهور دنیا طراحی شده است. این آزمون دارای 187 پرسش است. هر پرسش دارای سه گزینه: الف، ب و گزینه میانی است. تست کتل 16 فاکتور شخصیتی را مشخص می کند. به گفته کتل ویژگیهای شخصیتی به صورت پیوستار در ما وجود دارد. به عبارت دیگر، هر فرد همه این 16 صفت را تا حدی دارد، اما ممکن است در بعضی از صفات زیاد و در برخی کم باشد.
ریموند کتل (1973)، شخصیت را به 16 بعد اساسی که آنها را صفات عمقی نامید کاهش داد و با استفاده از روش تحلیل عوامل، تست شخصیت16 عاملی کتل (PF16) را در پنج فرم A,B,C,D,E ساخت که بر اساس آن می‌توان ارزیابی کاملی از شخصیت هر فرد، به دست آورد.
۱۶ عامل شخصیتی کتل کدامند؟
پیش از شرح ۱۶ عامل شخصیتی، باید بدانید که ویژگیهای شخصیتی مختلفی در وجود همه انسان‌ها قرار دارد. افرادی که اجتماعی‌تر بوده و نیاز بیشتری به حضور در اجتماع دارند معمولاً پرحرف‌تر و پذیراتر هستند. با اینحال ممکن است همه این ویژگی‌ها در یک فرد وجود نداشته باشد. شخصیت ما انسان‌ها بسیار پیچیده است و این ویژگی‌ها باعث بروز رفتارهای متفاوت ما می‌شوند. از همه این‌ها گذشته رفتار انسان تعامل میان متغیرهای موقعیتی و شخصیتی است. موقعیتی که فرد در آن قرار دارد نقش مهمی را در رفتارهای او بازی می‌کند.
در ادامه ۱۶ عاملی را که در آزمون شخصیت کتل سنجیده می‌شوند به همراه توصیف آنها آورده‌ایم :
- درگیری عاطفی : تمایل به ایجاد روابط صمیمی با دیگران: مردم آمیزی در برابر مردم گریزی
- ثبات عاطفی : نحوه پاسخ فرد در برابر اتفاقات زندگی: آرام در برابر استرسی
- سرزندگی : نحوه بیان و آشکار ساختن آزادانه احساسات: سرزنده در برابر دلمرده
- امنیت اجتماعی : میزان احساس راحتی فرد در موقعیت‌های اجتماعی: جسور در برابر خجالتی
- احتیاط : میزان احتیاطی که فرد در برابر انگیزه‌ها و مقصود دیگران دارد: شکاک در برابر معتمد
- حریم شخصی : میزانی که فرد تمایل به پنهان نگه داشتن اطلاعات شخصی خود دارد: حفظ حریم شخصی در برابر صریح بودن
- پذیرش تغییر : میزانی که فرد از تجربه موقعیت‌ها و تجارب جدید لذت می‌برد: منعطف در برابر مقاومت نسبت به تغییر
- کمال گرایی : میزان نیاز فرد به ساختار و انضباط: کنترل شده و منضبط در برابر بی انضباطی
- توانایی استدلال : توانایی فرد در شناخت و حل روابط و مسائل عددی و کلامی: تفکر انتزاعی در برابر تفکر منطقی
- تسلط : تمایل به تاثیرگذاری و اعمال کنترل بر دیگران: قدرتمند در برابر سلطه پذیر
- قانونمداری : میزان ارزشمندی قوانین برای فرد: فرمانبرداری در برابر مخالفت
- حساسیت : میزان تاثیر احساسات و عواطف دیگران روی فرد: زودرنج در برابر سرسخت
- انتزاع : میزان توجهی که فرد به مفاهیم انتزاعی (نسبت به عینی) نشان می‌دهد: خیالپرداز در برابر عینی
- اعتماد : میزان سرزنش گری فرد توسط خود: خود سرزنش گر در برابر اعتماد به نفس
- استقلال : میزان اتکای فرد به خود در تصمیم‌گیری‌ها و اعتماد به قابلیت‌های فردی در انجام فردی کارها: متکی به خود در برابر وابسته به دیگران
- تنش عصبی : میزان تنش فرد در موقعیت‌های مختلف: ناشکیبا در برابر آرام
کاربردهای آزمون کتل :
تست 16 عاملی کتل در زمینه‌های مختلفی کاربرد دارد:
- استخدام : در زمینه منابع انسانی برای سنجش تطابق شغل می توان از تست کتل استفاده کنیم. به طور مثال از افرادی که شخصیت آنها پیرو است نباید انتظار مدیریت یا رهبری داشت. فردی که خلاقیت پایینی دارد مناسب واحد طراحی نیست. کسی که صبر کافی ندارد مناسب شغل اپراتوری نیست. افرادی که به صورت طبیعی مضطرب هستند برای شغل‌های پراضطراب مثل شغل پلیس یا آتشنشان مناسب نیستند. در بسیاری از موارد ما شناخت کافی از نیروهایی که استخدام می کنیم نداریم و از فردی بسیار درونگرا انتظار داریم در روابط عمومی موفق باشد در حالی که این فرد درقسمت‌های دیگر سازمان بسیار موفق‌تر است.
- استعدادیابی : تست کتل همچنین دراستعدادیابی تحصیلی دانش آموزان و انطباق شخصیت با رشته برای دانش‌آموزان می توانید تاثیرگذار باشد. البته از تست هوش کتل می توان برای این مورد بیشتر بهره گرفت.
- تست کتل قبل از ازدواج : یکی از پرکاربردترین تست های شخصیت در مشاوره قبل از ازدواج است . چون بر اساس پرسشنامه کتل ، ویژگی های شخصیتی انسان در موقعیت های گونان از ثبات نسبی برخوردارند و کسانی که قصد دارند سال ها در کنار هم زندگی کنند با توجه به نتایج تست کتل ، این فرصت در اختیارشان قرار می گیرد که بتوانند آینده رابطه را با توجه به تیپ های شخصیتی ای که دارند پیش بینی کنند.
- مشاوره خانواده : روانشناسان و مشاوران این امکان را دارند که در مواردی که همسران درگیر کشمکش و دعواهای زناشویی می شوند، از نتایج این پرسش نامه استفاده کنند تا ریشه تعارضات پیدا شود.
نمونه پروفایل و تفسیر روانشناختی آزمون شخصیت 16 عاملی کتل(PF16) :
