معرفی رشته

   
تعریف رشته و مقطع تحصیلی

پرستاری رشته ای مستقل و شاخه ای از علوم پزشکی است که دانش آموختگان آن به عنوان عضوی از تیم سلامت در عرصه های مختلف مربوطه به ارائه خدمات بهداشتی ، آموزشی ، پژوهشی ، مشاوره ای ، پیشگیری ، مدیریتی و حمایتی مراقبت های درمانی و توانبخشی می پردازند دوره کارشناسی پیوسته پرستاری اولین مقطع تحصیلی رشته پرستار است که برنامه آن براساس ضوابط علمی و ارزش های اسلامی تهیه وتدوین شده است آموزش پرستاری در سطح کارشناسی زمینه ساز تربیت پرستار حرفه ای است که به عنوان یک پرستار عمومی بتواند بررسی و شناخت وضعیت سلامت ارائه خدمات و هماهنگی مراقبت ها را در عرصه های مختلف به فرد، خانواده و جامعه عهده دار شود.

 تاریخچه رشته و پیشرفت های جدید

پرستاری از مدد جویان در فطرت و نهاد هر انسانی وجود دارد . رهبران الهی نیز همواره به عنوان الگو به امر پرستاری به عنوان کار نیک مبادرت می ورزیدند و در همین راستا است که پیامبر اکرم (ص) یک شبانه روز پرستاری از بیمار را محشور شدن با حضرت ابراهیم (ع) در روز قیامت می داند.
پرستاری علمی درایران در سال 1294 با گشایش اولین آزمایشگاه پرستاری در شهر ارومیه توسط ملغین مذهبی آغاز گردید در سال 1295 آموزشگاه دیگری در تبریز با پذیرش داوطلیان دارای مدرک سوم متوسطه و به صورت دوره سه ساله به تربیت پرستار مبادرت نمود در سال های 1320 تا 1338 به ترتیب آموزشگاه های پرستاری شرکت نفت آبادان (1320) ، هلال احمر و همدان (1327) ، تهران (1328) ، نمازی شیراز ( 1333) و جرجانی مشهد (1338) تاسیس شدند از شرایط پذیرش برخی از آموزشگاه ها داشتن مدرک دیپلم کامل متوسطه بود
در سال 1337 طبق شناسنامه آموزشگاه های پرستاری مصوب شورای های فرهنگ مقرر گردید پذیرش داوطلبان کلیه آموزشگاه ها با مدرک کامل متوسطه دوره تحصیل سه سال و ارزش آن معادل لیسانس پرستاری محسوب گردد برنامه تحصیلی مدارس عالی پرستاری با رعایت معیارهای شورای بین المللی پرستاران و سازمان بهداشت جهانی تنظیم و به تصویب شورای عالی فرهنگ رسید . در این برنامه علاوه بر دروس اختصاص و فنی دروس علوم رفتاری و اجتماعی نیز گنجانده شد.

 در سال 1344 اولین دوره آموزش چهار ساله پرستاری با تاسیس انیسیتو عالی پرستاری فیروزگر آغاز گردید به دنبال آن فارغ التحصیلان سایر آموزشگاه ها به منظور کسب مدرک لیسانس دوره تکمیلی لیسانس را طی نمودند به طوری که در سال 1354 با تصویب دوره لیسانس پرستاری در وزارت علوم کلیه مراکز آموزش عالی پرستاری موظف به ارائه دوره چهار ساله با برنامه متمرکز گردیدند.
در سال 1359 با تشکیل شاخه پرستاری ستاد انقلاب فرهنگی برنامه ریزی متمرکز پرستاری توسط این شاخه با استفاده از نظرات صاحبنظران پرستاری صورت گرفت با تشکیل وزارت بهداشت و درمان آموزش پزشکی ، در سال 1365 و ایجاد دانشکده های پرستاری و مامایی ، کیفیت آموزش پرستاری توسعه فراوان یافت به گونه ای که ازسال 1365 آموز ش پرستاری در جهت فلسفه جامعه گرا ، جامعه نگر و جامع نگر گام های موصری برداشته است در سال 1373 برنامه کارشناسی رشته پرستاری د رراستای آموزشی جامعه نگر تدوین و در سال 1374 برنامه به تصویب شورای عالی برنامه ریزی وزارت فرهنگ و آموزش عالی رسید پس از تشکیل شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی دروزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی این برنامه تحت نظارت کامل وزارت متبوع قرار گرفت.

فلسفه ارزش و باورها

 پرستاری جزء لاینفک تیم سلامتی است فرهنگ اسلامی ، معنویت و رعایت اصول اخلاقی در همه ابعاد مورد تاکید ما است و باید ضمن تامین نیازهای فراگیرندگان ، زمینه رشد معنویت در آنها فراهم گردد
 انسان خلیفه و جانشین خداوند در زمین است او دارای جسم ، روح ، هوش و اختیار است و می تواند در تصمیم گیری های مربوط به تامین نیازهای سلامتی خود مشارکت نماید . لذا حق حیات ، سلامت و تصمیم گیری برای او محفوظ است
 انسان به دلیل نیروی تفکر و تعقل موجودی توانمند است عدالتخواهی و یادگیری مستمر برای زندگی اجتماعی مطلوب از ویژگی های اواست . هر فرد کلیتی واحد است که به عنوان عضوی از جامعه دارای حقوق ومسئولیت های خاصی می باشد.
 هر فرد با محیط خود تعامل دارد که این محیط آمیزه ای از عوامل اجتماعی ، فرهنگی است که زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد این محیط زمینه رشد وتعالی فرد ، ظهور نیازهای سلامتی ونیاز به مراقبت های پرستاری را فراهم می سازد
 سلامت حالتی پویا و متاثر از عوامل درونی و بیرونی است سلامت گویای ویژگی های و رفتارهای فرد است و محصول تعاملات فردی ، گروهی و محیطی می باشد.  
 پرستاران وظیفه تامین حفظ و ارتقاء سلامت افراد جامعه را بر عهده دارند واین مهم با تکیه بردانش روز و توجه به نیازهای جامعه و شرایط جغرافیایی ، اقلیمی قابل دستیابی است کاربرد علم و هنر پرستاری در گرو کسب مهارت های شناختی و عاطفی و روانی حرکتی است که از طریق آموزش کاربرد علوم مختلف ( روانشناسی ، جامعه شناسی ، فیزیک ) میسر میگردد
 آموزش فرآیندهای دو جانبه است که بر تعامل یاد دهنده و یاد گیرنده در جهت دستیابی به اهداف آموزش استوار است
 آموزش پرستاری باید در جهت رشد فردی و آماده سازی دانشجویان برای یادگیری مادام العمر و تکامل حرفه ای ارائه شود آموزش پرستاری با تاکید بر ارتقای توانایی کاربرد تفکر انتقادی در مشکل گشایی و تصمیم گیری استوار است
 تاکید بر شرایط اقلیمی و زلزله خیز بودن کشور از موارد ضروری آموزش پرستاری است
 تاکید بر ارزش های اخلاقی ، معنوی ، حرفهای و قانونی از اجزاء ضروری آموزش پرستاری به شمار می آید
 روش آموزشی باید متنوع بوده و براساس نیازها ، توانایی ها و تجربیات قبلی فراگیرندگان باشد و با در نظر گرفتن استانداردهای ملی ، منطقه ای و بین المللی براساس تجربیات گذشته ، نیازهای حال و آینده ارائه شود
کاربرد فرایند پرستاری از اصول ارائه خدمات پرستاری است وتاکید برآن دربرنامه آموزشی از ضروریت است-ارائه خدمات پرستاری جامع نگر مقرون به صرفه واثر بخش است-خدمات پرستاری درمشارکت با تیم سلامت دربهبود کیفیت زندگی مدد جویان موثر است. بهبودخدمات پرستاری درعرصه مبتنی بربه کارگیری نتایج تحقیقات است لذا توجه به تحقیقات در آموزش دانشجویان ضروری است.-مشارکت درارزشیابی وارتقاء استانداردهای حرفه ای از وظایف پرستاران است


رسالت

رسالت آموزش پرستاری درمقطع کارشناسی تربیت نیروی اسنانی آگاه ، متعهد ، خبره وکارآمدی است که با کسب توانایی های حرفه ای وبهره مندی از دانش روز خدمات مورد نیاز بهداشتی ، مراقبتی و توانبخشی مقرون به صرفه را دربالاترین سطح استاندارد جهت تامین ، حفظ وارتقاء سطح سلامت جامعه بتواند ارائه دهد. این مهم از طریق آموزش پژوهش وتوسعه دانش پرستاری میسر می باشد.

 دورنما

براساس این برنامه آموزشی در ده سال آینده همگام با دنیای درحال تغییرفراگیرندگان این رشته طبق استانداردهای منطقه ای جهانی آموزش خواهد دید،دانش آموختگان این رشته جایگاه خود را درعرصه های مختلف ارائه خدمات درکلیه سطوح پیشگیری مشخص وتثبیت خواهند نمود درسطح ملی پست ها را اشغال نموده خدمات اثر بخش ومقرون به صرفه درجهت اعتلای سطح سلامت جامعه وبهبود کیفیت زندگی مددجویان ارائه خواهد داد ودرسطح منطقه ای وبین المللی مطرح خواهند بود.

 هدف کلی

هدف کلی آموزش پرستاری درمقطع کارشناسی ، تربیت افرادی است که قادر باشند به عنوان عضوی از تیم سلامت به ارائه خدمات مراقبتی وبهداشتی ، آموزشی ، پژوهشی ، مشاوره ای ، مدیریتی وحمایتی وتوانبخشی جهت تامین ، حفظ وارتقاء سلامت فرد، خانواده وجامعه بپردازند.

نقش های دانش آموختگان رشته پرستاری درنظام سلامت

نقش های دانش آموختگان شامل: نقش مراقبتی وبهداشتی، آموزشی ، پژوهشی ، مشاوره ای ، مدیریتی وحمایتی، وتوانبخشی می باشد.

وظایف حرفه ای دانش آموختگان

وظایف حرفه ای دانش آموختگان با توجه به نقش های مراقبتی وبهداشتی ، آموزشی ، پژوهشی ،مشاوره ای ، مدیریتی وحمایتی ، وتوانبخشی عبارتند از

وظایف مراقبتی وبهداشتی

-طرح وبرنامه ریزی مراقبت از بیماران براساس فرآیند پرستاری وتوجه به نتایج حاصل از کاربرد آنهارائه مراقبت های پرستاری دربخش های ویژه (ICU،CCU،دیالیز) وعمومی
-همکاری باسایر اعضاء تیم سلامت درسطوح مختلف پیشگیری

وظایف آموزشی

آموزش نکات بهداشتی ومراقبتی به فرد، خانواده ،جامعه
طراحی برنامه آموزش به مددجو،افراد تحت سرپرستی وخانواده ها درسطوح مختلف پیشگیری متناسب بانقش ها و وظایف حرفه ای
اجرای برنامه آموزش به مددجو، افراد تحت سرپرستی وخانواده ها درسطوح مختلف پیشگیری

وظایف پژوهشی

مشارکت وهمکاری با نظام سلامت درانجام پژوهش درزمینه های مختلف مربوط به حرفه
بررسی وشناخت نیازهای مراقبتی ، آموزشی ومشاوره ای وبهداشتی فرد، خانواده وجامعه از طریق همکاری اقدامات پژوهشی
همکاری باسایر اعضاء تیم سلامت درجهت انتشار به کارگیری نتایج پژوهش

وظایف مشاوره ای

 برقراری ارتباط حرفه ای با مددجویان ، مدددجویان و خانواده ها به منظور کمک به رفع مشکلات بهداشتی درمانی آن ها
 مشاوره و راهنمایی و هدایت مددجویان و خانواده ها د رجهت بررسی مسکلات و رفع آن ها
هماهنگی و برقراری ارتباط با تیم های مراقبت های اولیه بهداشتی و سایر اعضاء گروه بهداشتی

وظایف مدیریتی و حمایتی

 برنامه ریزی برای کارکنان پرستاری در عرصه های خدمات
 بررسی و شناسایی مشکلات مربوط به پرستاری
 تحلیل اطلاعات حاصل از بررسی و شناخت انجام شده و تعیین نیازها
 همکاری در تدوین و طراحی برنامه براساس فلسفه ، رسالت ، اهداف عرصه کار و استاندارهای مراقبتی
 همکاری در اجرای برنامه تنظیمی به منظور دستیابی به اهداف تعیین شده
 سازمان دهی در عرصه ارائه خدمات و ایجاد هماهنگی د رنقش ها و فعالیت های گروه پرستاری ، با توجه به تجربیات و معلومات هر یک از اعضاء گروه
 همکاری در زمینه برآورد هزینه در واحدهای مربوطه
 نظارت و ارزیابی فعالیت های انجام شده توسط گروه پرستاری ونتایج حاصل از آن
 نظارت و ارزیابی میزان دستیابی به اهداف مدیریتی و حمایتی

وظایف توانبخشی

نقش توانبخشی پرستار ، به کارگیری علم و هنر به منظور ارتقاء عمل کرد سازگارانه مددجو در ابعاد جسمی – حرکتی ، روانی اجتماعی و اخلاقی با وظایف زیر می باشد
 آموزش فعالیت های روز مره زندگی بر حسب توانایی مددجو
 فراهم کردن محیطی مناسب جهت بیان احساسات و نگرانی های مددجو و خانواده
 حمایت و تشویق مددجو و خانواده د ربرنامه هاب مراقبتی
 کمک به مددجو و خانواده در تطابق با تغییرات ایجاد شده ناشی از موقعیت خاص مدجو
- هماهنگی و همکاری با سایر اعضاء تیم سلامت و توانبخشی
 کمک به مددجویان در جهت استفاده از حداقل توانمندیهای خود به منظور خود کفایی و کسب استقلال

 استراتژی های اجرایی برنامه

جهت نیل به اهداف آموزش پرستاری راهبردهای ذیل لازم است به کار گرفته شوند
 به کارگیری تفکر خلاق ، انتقادی و روش تحقیق در آموزش پرستاری
 تنظیم اهداف براساس اهداف آموزش پرستاری جامعه نگر
 تنظیم و ارائه برنامه های آموزش منطبق با نیازهای ملی و محلی و امکانات موجود
 تاکید بر پیشگیری و ارتقاء سطح سلامت فرد ، خانواده و جامعه در تدوین اهداف آموزش
 طراحی برنامه آموزش مبتنی بر نقش ها و وظایف حرفه ای
 ارائه برنامه های آموزشی به صورت تلفیقی از معلم محوری و دانشجو محوری
 توجه به روش ها و فنون جدید آموزشی با تاکید بر تفکر خلاق و حل مشکل
 آموزش و تقویت مهارت های بالینی دانشجو از طریق ارائه الگوهای عملی مراقبتی
 آموزش دانشجو در جهت تقویت خودآموزی و یادگیری مستمر

رشته پرستاری :

بازار کار، درآمد، آینده شغلی

در بین رشته های علوم تجربی بعد از پزشکی، رشته پرستاری طرفداران زیادی مخصوصا در بین دختران دارد. این رشته از جمله رشته هایی است که فرد باید علاقه زیادی به خدمت رسانی و مراقبت از دیگران حتی خارج از حیطه کاری داشته باشد. پرستار نقش مهمی را در بخش مراقبت های درمانی و بهداشتی اجرا می کند. تصور اکثریت مردم نسبت به رشته پرستاری این است که جایگاه اجتماعی پایینی دارد، اما خیر اینطور نیست زیرا یک پزشک با کمک پرستاران حرفه می تواند مراحل درمانی را پیش ببرد.

ماهیت رشته پرستاری

پرستاری را می توان به عنوان یک هنر و یک علم توصیف کرد. پرستاران نقش مهمی در بیمارستان ها، کلینیک ها و اقدامات خصوصی دارند. آنها بزرگترین شغل مراقبت های بهداشتی در ایران و دنیا تشکیل می دهند. پرستاران ممکن است در انواع خدمات درمانی مانند بیمارستان ها ، مطب پزشکان خصوصی و مراکز پرستاری کار کنند. در بعضی موارد، آنها در کلینیک های ایمونولوژی، کلینیک های غربالگری سلامت، سمینارهای عمومی، و آزمایشگاه های خون و همچنین در بخش های اورژانس کار می کنند.

پرستاران همچنین براساس نیاز و همچنین درک درستی از انواع مراقبت ها می توانند برنامه غیرمعمول داشته باشند ، ساعتهای طولانی در امکانات بی شماری کار کنند.

برنامه های آموزشی پرستاری در ایران از جنبه های مختلف مشابه برنامه های آموزش پرستاری در سایر کشورهاست. برای ورود به این رشته باید بعد از دریافت مدرک دیپلم تجربی در کنکور تجربی شرکت کنید که امتحان این رشته برای دانشگاه های دولتی و دانشگاه آزاد به صورت جداگانه برگزار می شود.

سمت های پرستاری در ایران با توجه به سطح تحصیلات به پرستار شیفت، سر پرستار، سوپروایزر بالینی، سوپروایزر کنترل عفونت، سوپروایزر آموزشی و ریاست پرستاری بیمارستان تقسیم می شوند که هر کدام وظایف خاص خود را دارند.

توانایی های موردنیاز برای ورود به رشته پرستاری

رشته پرستاری مسئولیت و حجم کاری زیادی دارد و به عنوان مشاغل سخت به حساب می آید. اگر فردی روحیه مسئول بودن در مقابل کاری یا علاقه به خدمت رسانی را نداشته باشد اصلا نمی تواند در شرایط سختی که در رشته پرستاری وجود دارد از جمله خستگی، شیفت های کاری، فشار های روحی و …. دوام بیاورد.

همچنین در کنار این شرایط بیماران به علت عدم آگاهی از حقوق پرستاران، توقع زیادی دارند و گاهی اوقات ممکن است برخورد مناسبی نداشته باشند.

تیپ شخصیتی مناسب برای پرستاران

یک پرستار باید مهارت هایی مثل جلب اعتماد بیماران، هنر خوب شنیدن، توان جسمی و ذهنی مناسب، توانایی تصمیم گیری درست در شرایط بحرانی، روحیه دلسوزی، مهارت ارتباطی خوب، علاقه قلبی برای کمک به دیگران، روحیه کار تیمی، روحیه همدردی، کنترل کافی رو ی احساسات را داشته باشد تا بتواند در این شغل موفق شود.

معرفی دروس رشته پرستاری در مقطع کارشناسی

طول دوره تحصیل کارشناسی پرستاری حداقل 4 سال و حداکثر 5 سال است که دانشجویان در طول دوره موظف به گذراندن 130 واحد به تفکیک دروس عمومی 20واحد، دروس پایه 16 واحد، دروس اصلی 12 واحد، دروس اختصاصی 46 واحد، کار آموزی 12 واحد، کار آموزی در عرصه 24 واحد هستند.

 دروس عمومی رشته پرستاری در مقطع کارشناسی

 اندیشه اسلامی، اندیشه اسلامی، انقلاب اسلامی ایران، تاریخ تحلیلی اسلام، آشنایی با قرآن کریم، اخلاق اسلامی، تفسیر موضوعی نهج البلاغه، ادبیات فارسی،  زبان عمومی، تربیت بدنی، وصایای امام (اختیاری)، تاریخ فرهنگ تمدن اسلام (اختیاری).

دروس پایه پرستاری در مقطع کارشناسی

تشریح، فیزیولوژی، ایمنولوژی، ۱۵. بیوشیمی، میکروب شناسی، انگل شناسی، آمار حیاتی، فناوری اطلاعات.

دروس اصلی پرستاری در مقطع کارشناسی

تغذیه و تغذیه درمانی، اصول اپیدمیولوژی، روانشناسی اجتماعی، داروشناسی، زبان تخصصی، فرآیند آموزش به بیمار.

دروس اختصاصی پرستاری در مقطع کارشناسی

اصول و مهارتهای پرستاری، بهداشت جامعه، بهداشت جامعه، بهداشت جامعه، بررسی وضعیت سلامت، مادر و نوزاد، داخلی جراحی، داخلی جراحی، داخلی جراحی، داخلی جراحی، پرستاری ویژه، پرستاری فوریت ها، پرستاری کودک، پرستاری کودک، پرستاری روانی، پرستاری روانی، مدیریت پرستاری.

معرفی گرایش های رشته پرستاری در مقطع ارشد

مجموعه پرستاری دارای 12 رشته است. این رشته شامل روان پرستاری، پرستاری داخلی-جراحی، پرستاری سلامت جامعه، پرستاری مراقبت های ویژه کودکان، پرستاری کودکان، پرستاری نظامی، پرستاری مراقبت های ویژه نوزادان، پرستاری توانبخشی، پرستاری اورژانس، پرستاری مراقبت ها ویژه، پرستاری سالمندی، مدیریت پرستاری می شود. در مطلب “ارشد پرستاری” درباره بازار کار ارشد پرستاری  و زیر شاخه های آن بیشتر صحبت کرده ایم.

 وضعیت ادامه تحصیل در رشته پرستاری در مقاطع بالاتر

امکان ادامه تحصیل دانشجویان این رشته تا مقاطع بالاتر وجود دارد. حتی این دانشجویان در صورت داشتن مدرک معتبر زبان انگلیسی می توانند در در مقطع کارشناسی ارشد در رشته پزشکی آزمون دهند.

بازارکار و آینده شغلی رشته پرستاری در ایران

پرستاران برای سلامت ملت مهم هستند. این رشته هم مانند دیگر رشته های پیراپزشکی مانند رشته اتاق عمل، رشته کاردرمانی، رشته مامایی سخت است اما آینده شغلی خوبی در ایران و خارج از کشور دارد. زیرا اغلب فارغ التحصیلان این رشته مانند رشته های حسابداری، حقوق و غیره، به سرعت جذب بازار کار می شوند.

یک پرستار میتوان به بررسی وضعیت بیماران(اندازه گیری فشار خون، دمای بدن و …)، کمک به تیم درمان و پزشکان، انجام تزریقات، دادن دارو به بیماران طبق دستور پزشک، انجام پانسمان زخم، نوشتن گزارشی درباره وضعیت بیمار، احترام و رعایت حقوق بیماران، فراهم کردن محیطی آرام برای بیماران، کنترل و نظارت بر برنامه ریزی های شیفت کاری اشاره کرد.

این شغل مانند شغل دیگر به عنوان مثال معلمی تعطیلات خاص ندارند و به دلیل کمبود نیروی انسانی، افراد شاغل در این رشته پروسه طولانی را برای بازنشستگی طی می کنند.

آینده شغلی رشته پرستاری در ایران

فرصت های شغلی برای پرستاران

پرستاران معمولا می توانند در مکان هایی مثل کلینیک ها، بیمارستان ها، پاراکلینک های دولتی و خصوصی، استاد دانشگاه مشغول شوند. تایم کاری شغل پرستاری در بیشتر مرکزهای درمانی اعم از خصوصی یا دولتی به صورت شیفت گردشی یا شیفت ثابت می باشد. همچنین شرایط کاری هر پرستار در بخش های مختلفی از بیمارستان مانند CCU ، ICU، اتاق عمل، اطفال، اورژانس، داخلی و جراحی متفاوت است.

درآمد و حقوق رشته پرستاری در ایران

میزان حقوق پرستاران با توجه به شیفت کاری و سطح کاری متفاوت است. همچنین خصوصی یا دولتی بودن محیط کار هم  بر میزان دریافتی این افراد تاثیر گذار است. این افراد به طور میانگین ماهانه می طبق بررسی های انجام شده پرستاران می توانند 5 میلیون حقوق داشته باشند.