آسترازنکا

واکسن آسترازنکا یکی از واکسن های مخصوص مقابله با کرونا است که هم اکنون در ایران افراد زیادی آن را دریافت کرده‌اند. بنابراین داشتن اطلاعات بیشتر در مورد عملکرد و تاثیرگذاری واکسن آسترازنکا، به شما کمک می‌کند تا با خیال راحت‌تر این واکسن را دریافت کنید.

نحوه عملکرد واکسن آسترازانکا

این واکسن از نسخه ضعیف شده ویروس سرماخوردگی معمولی (معروف به آدنوویروس) از شامپانزه‌ها ساخته شده است. در واقع این واکسن  از یک ناقل استفاده می‌کند تا بخشی از DNA کروناویروس را به سلول‌های شما منتقل کند. سپس سلول‌های شما آن DNA را می‌گیرند و آن را به پروتئین اسپایک تبدیل می‌کنند.

این همان چیزی است که ویروس از آن برای ورود به سلول‌ها و ایجاد عفونت استفاده می‌کند. سلول‌های شما واکنش ایمنی نشان می‌دهند، اما مقدار ویروس واقعی خیلی کم است و شما به این بیماری مبتلا نمی‌شوید. در حال حاضر توصیه می‌شود که دو دوز از واکسن را بین ۸ تا ۱۲ هفته دریافت کنید. در ضمن، هم اکنون این واکسن برای بزرگسالان ۱۸ سال به بالا تجویز می‌شود.

واکسن آسترازنکا نسخه ضعیف شده ویروس سرماخوردگی معمولی (معروف به آدنوویروس) از شامپانزه‌ها ساخته شده است.

تفاوت واکسن آسترازنکا با واکسن های دیگر

برخی از واکسن‌ها مثل مدرنا و فایزر، بر اساس mRNA ساخته شده‌اند، ولی آسترازنکا یک واکسن ناقل ویروسی است. این بدان معناست که از مکانیسم متفاوتی برای ایجاد پاسخ ایمنی استفاده می‌کند. اما با واکسن‌هایی مثل جانسون اند جانسون شباهت دارد، زیرا این‌ها از نسخه اصلاح شده و بی ضرر ویروس به عنوان ناقل یا حامل سلول‌های بدن استفاده می‌کنند. سپس بدن شما مطابق آن عمل می‌کند و یک واکنش ایمنی در برابر ویروس ایجاد می‌شود.

در بین واکسن‌هایی که در ایران در حال تزریق هستند، در واکنسی مثل برکت نیز از ویروس کشته شده استفاده شده است. گفته می‌شود عوارض واکسن برکت و سینوفارم نسبت به آسترازنکا کمتر بوده‌اند و برای سنین پایین‌تر از ۵۵ سال، بهتر است که سینوفارم و برکت تزریق شوند. ولی با این حال زمان زیادی از واکسیناسیون کرونا نمی‌گذرد و نمی‌توان به طور قطعی درباره این مباحث صحبت کرد. با گذشت زمان و تحقیقات بیشتر، اطلاعات دقیق‌تری از عملکرد آن‌ها منتشر خواهند شد.

میزان اثرگذاری واکسن آسترازنکا

مطالعات در مورد اثربخشی این واکسن بسیار گسترده هستند. با این حال، تجزیه و تحلیل چهار تحقیق مهم نشان می‌دهند که در گروه‌هایی که دو دوز استاندارد واکسن آسترازنکا را دریافت کرده‌اند، اثربخشی کلی ۷۰.۴ درصد بوده است. البته این‌ها نتایج اولیه بودند، زیرا چند ماه بعد آسترازنکا اعلام کرد که این واکسن حدود ۷۶ درصد حفاظت ایجاد می‌کند. البته با این حال در گروهی که ابتدا دوز کمتری دریافت کردند، نتیجه شگفت‌انگیز بود و تا ۹۰ درصد اثربخشی ایجاد کرد. اما دلایل این امر نامشخص هستند و باید تحقیقات بیشتری انجام شوند.

مزایای واکسن آسترازنکا

• تولید سریع آن در حجم زیاد، آسان است.
• این واکسن ارزان است.
• می‌توان آن را در یخچال معمولی نگهداری کرد.
• در دمای پایین‌تر نیز نگهداری می‌شود.

 

معایب احتمالی واکسن آسترازنکا

• هنوز در همه جا موجود نیست
• ممکن است میزان اثربخشی کلی آن کمتر باشد.
• افرادی که در معرض لخته شدن خون هستند، بهتر است آن را با احتیاط دریافت کنند.

اقدامات احتیاطی قبل از دریافت واکسن آسترازنکا

در حال حاضر افراد زیادی نگران دریافت واکسن کرونا هستند، زیرا از عوارض خطرناک آن می‌ترسند. اما باید بدانید که برخی معایب این واکسن‌ها، فقط در برخی از انسان‌ها مشکل‌ساز می‌شوند و ممکن است دردسرساز باشند. بنابراین موارد زیر را مطالعه کنید و اگر دچار آن‌ها بودید، پیش از تزریق با پزشک خود مشورت کنید تا عوارض خطرناکی به وجود نیایند.

• اگر تا به حال پس از تزریق واکسن‌های دیگر یا پس از دوز اول واکسن آسترازنکا، واکنش آلرژیک داشته‌اید، بهتر است با پزشک صحبت کنید. این آلرژی شامل مواردی همچون بثورات پوستی خارش‌دار، تنگی نفس، تورم صورت یا زبان می‌شود.
• اگر قبلا پس از تزریق با سوزن، بیهوش شده‌اید.
• اگر در حال حاضر عفونت شدید با درجه حرارت بالا (بیش از ۳۸ درجه سانتی‌گراد) دارید. با این حال، در صورت وجود تب خفیف یا عفونتی مانند سرماخوردگی، نیازی به تاخیر در واکسیناسیون نیست.
• اگر به بیماری‌هایی مثل اختلال در پلاکت‌های خون و ترومبوز ناشی از هپارین یا لخته شدن خون در رگ‌های سینوسی مغز، مبتلا بوده‌اید.
• اگر با خونریزی یا کبودی مشکل دارید یا از داروهای رقیق کننده خون (ضد انعقاد خون) استفاده می‌کنید.
• اگر سیستم ایمنی بدن شما به درستی کار نمی‌کند و نقص ایمنی دارید، یا از داروهایی استفاده می‌کنید که سیستم ایمنی بدن را ضعیف می‌کنند. داروهایی مثل، کورتیکواستروئیدها با دوز بالا، داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی یا داروهای سرطان.
• در صورتی که در دوران بارداری یا شیردهی هستید، یا اگر قصد بچه‌دار شدن را دارید، قبل از دریافت واکسن از پزشک خود راهنمایی بگیرید.
• نهایتا، اگر مطمئن نیستید که دچار این مشکلات هستید، باید پیش از تزریق واکسن حتما با پزشک مشورت کنید.

در چه صورت به پزشک مراجعه کنید:

به طور کلی، همه‌ واکسن‌ها عوارضی دارند که برخی از آن‌ها طبیعی هستند و جای نگرانی نیست. معمولا سر درد، حس خستگی، تب و لرز، در بین دریافت‌کنندگان شایع هستند. اما، چنانچه بعد از تزریق واکسن آسترازنکا علائم زیر را بیشتر از ۴ روز احساس کردید، حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید:

• سردرد شدید که با مسکن‌های ساده برطرف نمی‌شود یا بدتر می‌شود.
• سر دردهایی که هنگام خواب یا خم شدن بدتر می‌شوند.
• سردرد غیر معمول که ممکن است با تاری دید، گیجی، مشکل در گفتار، ضعف، خواب آلودگی یا تشنج همراه باشد.
• بثوراتی که شبیه کبودی‌های کوچک هستند یا خونریزی‌هایی که خارج از محل تزریق رخ می‌دهند.
• در صورت وجود تنگی نفس، درد قفسه سینه، تورم پا، درد پا یا درد مداوم شکم.

نتیجه‌گیری

مانند هر واکسنی، ممکن است که حتی دوز دوم واکسن آسترازنکا هم در برخی از دریافت‌کننده‌ها حفاظت کامل را ایجاد نکند. همچنین هنوز هم مشخص نیست تا چه مدت از شما محافظت می‌شود. زیرا تمامی واکسن‌ها جدید هستند و برای مطالعات دقیق‌تر، زمان لازم است. ولی در شرایط حاضر، تمامی دانشمندان توصیه می‌کنند که هر واکسنی که در دسترس بود را استفاده کنید.