کلیه و بیماری های آن

آناتومی کلیه :
کلیه‌ها یک جفت عضو لوبیایی شکل و قرمز مایل به قهوه‌ای هستند و در فضای خلف صفاقی ( پشت و خارج حفره صفاقی) روی دیواره خلفی شکم از مهره دوازدهم سینه ای تا مهره سوم کمری بالغین قرار دارند. وزن کلیه افراد بالغ 113 تا 170 گرم و ابعاد آن 10 تا 12 سانتی متر طول، 6 سانتی متر عرض و 5/2 سانتی متر ضخامت است. به دلیل وضعیت قرار گرفتن کبد، کلیه راست اندکی پایین تر از کلیه چپ می باشد. از طرف بیرون، ماهیچه های شکم و پشت و نیز دنده ها به خوبی از کلیه ها محافظت می کنند. از طرف داخل، هر کلیه توسط بافت چربی احاطه شده و بدین وسیله از آسیب محافظت می شود. میانه کلیه دارای فرورفتگی به نام ناف است که شریان و ورید کلیوی، اعصاب، عروق لنفاتیک و حالب از آن می‌گذرند. حالب ادرار نهایی را به مثانه می‌برد تا ذخیره شده و سپس دفع گردد. 

کلیه در بدن ما چگونه عمل می‌کند؟
وظیفه‌ی کلیه‌ها تصفیه‌ی خون شما است. آن‌ها مواد زائد را حذف، تعادل مایعات بدن را کنترل‌ و الکترولیت‌ها را در سطوح مناسب حفظ می‌کنند. همه‌ی خون بدن‌تان حدود 40 بار در روز از میان آن‌ها عبور می‌کند. این اندام‌ها تقریباً 25 درصد اکسیژن جذب شده از طریق ریه‌ها را برای تصفیه‌خون مصرف می‌کنند. اکسیژن به سلول‌های کلیه اجازه می‌دهد تا از طریق تنفس هوازی به طور مؤثر انرژی شیمیایی تولید کند.
آب و نمک (و ملکول های تشکیل دهنده نمک نظیر سدیم، پتاسیم، کلر و فسفات) نیز بر حسب نیاز دوباره جذب و یا در ادرار دفع می گردند. اگر به دلایل خاصی سیستم توری مانند نفرون ها آسیب ببیند، کلیه ها شروع به دفع ملکول های بزرگ تر نظیر پروتئین ها و نیز سلول ها (مثل گلبول های قرمز خون) می نمایند.
تعریف درد کلیه :
کلیه درد به درد ناشی از عفونت، آسیب یا التهاب کلیه گفته می شود. شما ممکن است درد کلیه را بصورت یک درد مبهم و یک طرفه تجربه کنید که این درد ممکن است با با تب و علائم ادراری همراه باشد.
برای برخی از افراد جالب است تا بدانند کلیه ها در کجای بدن واقع شده است.کلیه ها در قسمت پشت و بالا در قسمت زیرین دنده ها واقع شده اند. این غیر معمول نیست که کمر درد و یا درد پهلوی خود را به کلیه نسبت دهید اما اغلب موارد درد این 2 قسمت ناشی از کلیه نیستند.
علل احتمالی درد کلیه عبارتند از:
•    خونریزی در کلیه
•    لخته شدن خون در رگ های کلیه (ترومبوز ورید کلیوی)
•    عفونت دستگاه ادراری (UTI)
•    تصلب شرایین ( آترواسکلروز ،سخت شدن سرخرگها ی کلیوی)
•    کلیه نعل اسبی(در هنگام تولد وجود دارد و حالتی است که 2 کلیه بهم متصل هستند.)
•    سرطان کلیه و یا تومور کلیه
•    عفونت کلیه (پیلونفریت)
•    تورم کلیه (ناشی از اختلال در دفع ادرار)
•    بیماری کلیه پلی کیستیک
•    سنگ کلیه

درد کلیه ها چگونه درمان می شود؟
درمان مشکل درد کلیه در بیماران به این موضوع بستگی دارد که عامل اصلی آن چه باشد. برای مشخص کردن یک علت، تعدادی ابزار های خاص در دسترس هستند که به کمک در انجام تشخیص نهایی کمک می کنند:
آنالیز ادرار
در این پروسه، ادرار به جهت بررسی برای تشخیص وجود خون، سلول های خونی سفید بیش از حد (که نشان دهنده وجود عفونت است)، پروتئین ها و برخی مواد شیمیایی خاص که مرتبط با مشکلات کلیوی هستند بررسی می شود.
آزمایش های تصویری
سونوگرافی و یا سی تی اسکن می توانند تصاویری از ساختار فیزیکی کلیه ها و مجاری ادراری را تولید کنند تا پزشکان بتوانند به کمک آن ها، وجود سنگ و همچنین میزان گردش خون در این بخش و کافی بودن آن را بررسی کنند.

درمان های جایگزین کلیه :
استفاده از درمان های جایگزین کلیه در زمانی که کلیه ها قادر به برداشت طولانی مدت مواد زاید، حفظ الکترولیت ها و تنظیم تعادل مایع نیستند، لازم می باشد. این وضعیت ممکن است به سرعت و یا در طول دوره ای طولانی مدت رخ دهد و نیاز به درمان جایگزین ممکن است به صورت حاد ( دوره کوتاه ) یا مزمن ( دوره طولانی )باشد. درمان های عمده ی جایگزین کلیه شامل انواع مختلف دیالیز و پیوند کلیه می باشد.

منابع :

کلیه و مجاری ادراری برونرسودارث ترجمه مریم حضرتی و زهرا نسابه
https://seebmagazine.com
https://www.moheb.com
www.mayoclinic.org

تنظیم : فاطمه انصاری