درباره شهرستان

معرفی شهرستان

تُربَتِ جام )کوتاه:جام، به‌معنای: شهرِ آرام‌جای احمد  جامی (مرکز شهرستان تربت جام یکی از شهرستان های استان کهن خراسان رضوی است که اکنون  در استان خراسان رضوی این شهر هم مرز با افغانستان است واقع شده‌است. نام کنونی شهر  از تربت شیخ احمد جام یکی از مکان های تاریخی  است که در این شهر قرار دارد، و درشمال شرقی  استان خراسان رضوی واقع شده است. فاصله این  شهر با مرکز استان یعنی شهر مشهد در حدود ۱۶۰  کیلومتر است. تربت جام که در گذشته با نام‌هایی همچون «بوزجان»، «بوزیگان»، «زام»، «جام» و «تربت شیخ جام» نیز شناخته می‌شده است، در حال حاضر و بر اساس آخرین سرشماری‌های انجام گرفته در حدود ۹۵ هزار نفر جمعیت دارد و مساحت آن بالغ بر ۸۱۸۴ متر مربع است. نزدیک‌ترین شهرها به تربت جام از جنوب، شهر تایباد و از شمال شهر فریمان هستند.

تربت جام از دیرباز از نظر تاریخی، فرهنگی و بازرگانی اهیمت زیادی داشته است. این شهر در زمان حکومت صفوی از نظر نظامی نیز اهمیت فراوانی پیدا کرد هرچند در اواخر دوره صفویه مورد حمله افغان‌ها و اوزبک‌ها قرار گرفت ولی با درایت «نادر قلی افشار» همچون سایر شهرهای شرقی ایران از دست یورش برندگان آزاد شد.این شهر در زمان حکومت قاجاریه نیز روزهای بسیار دشواری را سپری نمود. بناهای تاریخی زیادی از دوران‌های مختلف در این شهر بر جای مانده است که به آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

تربت‌جام میزبان طیف گوناگونی از اقوام مردم است که مهم‌ترین آن‌ها فارس‌ها، ترکمن‌ها، اعراب و بلوچ‌ها هستند ولی زبان غالب مردم این شهر فارسی است.

یکی از مهم‌ترین نمودهای فرهنگی تربت جام، موسیقی آن است که از قدمت بسیار زیادی برخوردار است. از میان تمام سازها، ساز «دوتار» رایج‌ترین ساز در میان مردمان تربت جام است و آن‌ها مهارت خوبی در نواختن این ساز دارند. موسیقی این شهر ریشه در آداب و رسوم کهن آن دارد. موسیقی آوازی تربت جام دارای شاخه‌هایی همچون «منظومه خوانی»، «صلوات خوانی»، «دوبیتی خوانی» و موارد بسیار دیگر است.

«قالی بافی»، «کرباس بافی»، «خورجین بافی» و ساخت ظروف سفالی فقط تعدادی از صنایع دستی این شهر و مردم هنرمند آن هستند.