هپاتیت ب چیست؟
هپاتیت B چیست؟
هپاتیت یک بیماری شایع است که به علت التهاب کبد ایجاد می شود.
هپاتیت به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می گردد و در اثر انواع ویروس ها، داروها، الکل و جایگزینی بافت چربی و ... در کبد ایجاد می شود.
یکی از عوامل مهم هپاتیت های ویروسی، هپاتیت B می باشد.
اهمیت هپاتیت B شیوع زیاد این بیماری و همچنین عوارض مهم کبدی و خارج کبدی است.
وضعیت بیماری در ایران و جهان:
در حال حاضر سه چهارم مردم دنیا در نواحی با شیوع بالای آلودگی هپاتیت B زندگی می کنند وحدود یک میلیون نفر در سال به علت عوارض حاد عفونت هپاتیت B و همچنین عوارض مزمن نظیر سیروز(التهاب شدید کبد)CC (سرطان کبد یا هپاتوسلولار کارسینوما) فوت مى کنند.
بـر اسـاس مطالعـات انجام شـده ایران جزء کشورهـاى با شـیوع متوسـط محسـوب مـى گردد. به نظر می رسد 35% ایرانیان با ویروس هپاتیت B برخورد داشته و2 تا 3 درصد جمعیت ناقل مزمن می باشند.
روش های انتقال :
- انتقال از مادر به جنین
- تزریق خون و فرآورده های خونی
- تماس های جنسی
- انتقال از طریق تزریق وریدی دارو و مواد مخدر(استفاده از سرنگ و سوزن آلوده)
- عفونت بیمارستانی
- پیوند اعضاء
هپاتیت مزمن:
وجود یک بیماری نکروز دهنده التهابی در کبد به علت عفونت پایدارهپاتیت B مزمن است. سابقه هپاتیت حاد تنها در درصد کمی از بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن وجود دارد. بیشتر بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن بدون علامت هستند. در بیماران علامت دار مهم ترین علامت، ضعف، بیحالی و خستگی زودرس می باشد. برخی از بیماران بی اشتهایی و درد هم دارند .
در صورت پیشرفت بیماری به علت بروز سیروز علائمی نظیر آسیت، زردی، بزرگی طحال ، آنسفالوپاتی وادم محیطی بروز می کند.
تشخیص بیماری هپاتیت B:
مشخصه سرولوژیک تشخیصی برای عفونت هپاتیت B آزمایش HBsAg است که معمولا" 2 تا 10هفته بعد از تماس با ویروس هپاتیت B قبل از افزایش آنزیم های کبدی و علائم بالینی در سرم بیماران ظاهر می شود.
واکسن هپاتیت B :
واکسن های هپاتیت ً B موجود کاملا بدون خطر بوده و در بـیش از 90% موارد مـؤثرمی باشد.
هدف از انجام واکسیناسیون پیشگیری از ایجاد عفونت مزمن هپاتیت B و در نتیجه جلوگیری از عوارض عفونت مزمن یعنی سیروز و HCC می باشد. به نظر می رسد با واکسیناسیون برنامه ریزى شده و هدفمند می توان تا حدودزیادی شیوع هپاتیت B در جامعه را کاهش داد. بطورکلی 85 تا %90مرگ های ناشی ازهپاتیت B ویروسی با واکسن قابل پیشگیری می باشد.
گروههای هدف واکسیناسیون B شامل موارد زیر است:
- نوزادان مطابق با برنامه ملی ایمنسازی کشوری
- افرادی که در معرض تماسهای شغلی با خون هستند.، مطابق برنامه ایمنسازی کشوری
- افرادى که به علت ناتوانى و مشکلات خاص پزشکى در مؤسسات خاصى طولانى
- مدت بسترى بوده و نگهدارى مى شوند
- بیماران مبتلا به بیمارى هاى مزمن کبدى و افراد آلوده به هپاتیت C
- دریافت کنندگان مکرر خون یا فرآورده هاى خونى
- مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقى
- صاحبان رفتارهاى جنسی پرخطر، خصوصا کسانی که سابقه بیماری آمیزشی دارند
- زندانیان با سابقة رفتارهاى پرخطر و مدت اقامت بیش از 6ماه، مطابق برنامه ایمنسازى مصوب کمیتة کشورى
- تماس هاى نزدیک داخل منزل )مثل همسران افرادى که HBsAgآنها مثبت است.
- رفتگران شهردارى ها، آتش نشان ها، امدادگران اورژانس، زندانبانان، کارشناسان آزمایشگاه هاى تحقیقات جنایى و صحنة جرم بر اساس برنامه ایمنسازى مصوب کمیتة کشورى
- افرادی که کاندید پیوند عضو هستند.
تجویز واکسن:
عوارض واکسن:
عوارض جانبى واکسن، خفیف و کوتاه مدت است و بیشتر به صورت علائم بالینى
موضعى، تب خفیف و درد در محل تزریق به مدت 1تا 2روز بعد از تزریق مى باشد. در
افرادى که به واکسن و مشتقات آن حساسیت دارند استفاده از HBIG (ایمونوگلوبین هپاتیت ب) توصیه مى شود.
*****حاملگى و شیردهى منعى براى واکسیناسیون در خانم ها نمى باشد.
***** واکسن هپاتیت ب کودکان نارس با وزن کمتر از 2000گرم چنانچه در وقت مقرر مـراجعه نمـوده باشند در 4نوبـت بدو تولد، یک ماهگى، دو ماهگى و 6ماهگى انجام مى شود.
***** نوبت دوم واکسن هپاتیت ب در کودکان متولد شده از مادران HBsAgمثبت در یک ماهگى تزریق مى گردد.
غربالگری:
آزمایش HBsAg با هدف غربالگری برای گروه های هدف زیر الزامى است:
- اهداء کنندگان خون، پلاسما و فاکتورهای انعقادی، عضو و بافت پیوندی و منی
- دریافت کنندگان خون و فرآورده های خونی تولید شده قبل از سال 1364یا افرادی که قبل از این زمان پیوند عضو داشته اند.
- کارکنان بهداشتی درمانی و پرسنل اورژانس بعد از تماس احتمالی با خون آلوده به HBsAg
- بیماران تحت دیالیز طولانی مدت که پاسخ مناسبی به واکسن داده اند بر اساس دستورالعمل مراقبت دیالیز به صورت سالانه
- بیماران تحت دیالیز طولانی مدت که پاسخ مناسبی به واکسن نداده اند بر اساس دستورالعمل مراقبت دیالیز هر6 ماه
منبع : راهنمای کشوری مراقبت هپاتیت B
گردآورنده : طاهره پریشان کردیانی