سلامت کودکان

چشم انداز و رسالت برنامه های کودکان
پیشگفتار
رویکرد به کودک و سلامتی او، اولویتی همیشگی است. توجه به کودکان در واقع ارزشمندترین سرمایه هر کشوری در جهت نیل به توسعه پایدار است. این توجه باید عادلانه باشد و به آنها که نیازمندترند، توجه بیشتری شود.
سلامت جزئی از حقوق اولیه هر یک از کودکان است. کودکانی که اگر امروز به توانمندی های جسمی و ذهنی خود نرسند فردا برایشان دیر است. تلاش برای ارتقاء سلامت کودکان از سالها پیش در کشور آغاز شد. خدمات سلامت و بهداشت کودکان در کنار خدمات سلامت مادران از حدود 75سال قبل در کشور ما شروع شد. این خدمات با راه اندازی شبکه مراقبتهای اولیه بهداشتی در سال 1363و قرار گرفتن مراقبتهای بهداشتی مادر وکودک به عنوان یکی از اجزای اصلی آن از چارچوب و ساز و کار مشخص برخوردار شد. تا سال 1379کنترل بیماریهای اسهالی، کنترل عفونت های تنفسی، ترویج تغذیه با شیر مادر و راه اندازی بیمارستانهای دوستدارکودک، احیای نوزادان، آموزش کارکنان بهداشتی برای مراقبت از کودکان، شناخت کودکان بیمار و در معرض خطر و ارجاع آنان به سطوح بالاتر، اجزای اصلی مراقبتهای بهداشتی کودکان را تشکیل میداد. در سالهای اخیر پوشش خوب مراقبتهای بهداشتی اولیه، دستاوردهای قابل توجهی در زمینه سلامت کودکان به همراه داشته است. از سال 1379تا به امروز تغییراتی در سیاستها و برنامه های سلامت کودکان کشور رخ داد و برنامه هایی به آن اضافه شد. تغییرات عمده در فرآیند ارائه خدمات به کودکان از اوایل دهه 80با مراقبتهای ادغام یافته ناخوشیهای اطفال و بعد از آن با اجرای مراقبت های ادغام یافته کودک سالم و نظام مراقبت مرگ کودکان ادامه یافت. همچنین ترویج تغذیه با شیر مادر؛ احیای کودکان و برنامه جامع خدمات تکاملی کودکان از برنامه های مهم سلامت فرزندانمان می باشد.

برنامه ی کودک سالم

برنامه مراقبتهای ادغام یافته کودک سالم، زیر مجموعه برنامه ملی سلامت کودکان است؛ این برنامه به دنبال
یافتن راهی برای جداکردن کودکان سالم ازکودکان به ظاهر سالم یا مستعد بیماری و ارائه خدمات مراقبتی به این کودکان است. کودکانی که هنوز نشانه های بیماری درآنها مستقر نشده است و در صورت برخورداری از یک مراقبت استاندارد، کودکی ای همراه با سلامت را طی خواهند نمود. درحقیقت این برنامه سه هدف عمده را دنبال میکند. هدف اول پیشگیری اولیه است؛ بخش عمده ای از این هدف از طریق توانمندسازی مادر و پدر در مراقبت ازنوزاد، شیرخوار و کودک زیر 5 سال تحقق مییابد. هدف دوم این برنامه طراحی نظام غربالگری استاندارد مراقبت کودکان صفر تا پنج  سال و اجرای آن است و هدف سوم طراحی و ارائه خدمات رشد و تکامل استاندارد دوران کودکی و اقدامات اساسی پیشگیری از بیماریها برای کودکان کشور میباشد. در حقیقت این برنامه بدنبال ایجادفرصت های برابر برای رشد و تکامل کودکان است.

در برنامه کودک سالم، مراقبت کلیه کودکان زیر 5سال کشور در 16 ویزیت برنامه ریزی شده است. این
ویزیتها پس از ترخیص از بیمارستان با ویزیت در روزهای 3تا 5آغاز شده و سپس تا یکماهگی 2ویزیت 14تا 15روزگی و 30تا 45روزگی انجام میشود. همچنین در ادامه تا یکسالگی کودکان در دو، چهار، شش، هفت، نه و دوازده ماهگی با مراجعه به مراکز بهداشتی و درمانی، توسط کارمندان بهداشتی(غیر پزشک و پزشک) ویزیت شده و مراقبتهای لازم برای آنها انجام می شود. پس از آن مراقبت برای 30 ،24 ،18 ،15و 36ماهگی و سپس سالی یکبار برنامه ریزی شده است.
در هر ویزیت کودک از نظر رشد، تکامل، تغذیه با شیر مادر، تغذیه کمکی و تغذیه در سنین بعد از یکسالگی بررسی می شود. همچنین بررسی تعامل والد و کودک و غربالگریهای عمومی و اختصاصی خاص دوره سنی کودک از جمله غربالگری وضعیت بینایی، شنوایی و سلامت دهان و دندان در کنار برخی آزمایشات مورد لزوم مورد توجه و بررسی قرار میگیرد. نهایتاً واکسیناسیون و تجوز مکملهای مورد نیاز انجام شده و مشاوره های لازم به والدین برای مراقبت از کودک ارائه میشود و نیز زمان مراجعه بعدی اعلام میگردد.
برنامه مراقبتهای ادغام یافته کودک سالم، اول بار در سال 1383در اداره سلامت کودکان وزارت بهداشت
تدوین و از سال 1384در شبکه های بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت کشور اجرایی گردید.

برنامه ی مانا یا مراقبتهای ادغام یافته ی ناخوشی های اطفال

هر ساله چندین میلیون کودک زیر 5سال درکشورهای در حال توسعه به علت بیماری های شایع دوران
کودکی می میرندکه بخش عمده ای از این مرگ ها در اولین سال تولد رخ می دهد و به علت عفونت های
حاد تنفسی، اسهال، سوءتغذیه و یا ترکیبی از آن ها می باشد که با تشخیص و درمان صحیح و مناسب قابل
پیشگیری است. بر این اساس سازمان جهانی بهداشت ادغام، تشخیص و درمان بیماری های کودکان را لازم دانسته و با همکاری یونیسف و بسیاری از موسسات و افراد دیگرمراقبت های ادغام یافته ناخوشی های اطفال_مانا1که حاوی تدابیر موثر درمانی به همراه موارد ساده پیشگیری است را به عنوان مهم ترین استراتژی برای کاهش مرگ ومیر کودکان در کشورهای درحال توسعه، توصیه و اجرا نمودند. در این استراتژی به نکات مهمی از جمله: مراقبت های درمانی، وضعیت تغذیه، ایمن سازی، پیشگیری از بیماری و ارتقاء سطح سلامت توجه شده است.

برنامه ی تکامل کودکان

شواهد نشان می‌دهند در دنیا حدود دویست میلیون کودک زیر پنج سال از رسیدن به حداکثر توانمندی تکاملی خود باز می‌مانند و بیشترین عامل آنها قابل پیشگیری و مداخله است.

به همین منظور هدف دست اندرکاران سلامت کودکان در کشور این است که با یک برنامه غربالگری مناسب ( پرسشنامه هایASQ) بتوان کودکانی که روند تکاملی غیرطبیعی دارند را سریع‌تر تشخیص داد تا بتوان با مداخله به موقع برای اصلاح یا کاهش مشکلات این کودکان گام برداشت و از بروز معلولیت در این کودکان پیشگیری کرد.

شرکت در کلاسهای آموزشی " روشهایی برای رشد و شکوفایی استعداد کودکان زیر 5 سال " از جمله خدماتی است که این دانشکده برای والدین اجرا کرده و هدف آن رسیدن به حداکثر توانمندی تکاملی و رشد مغزی کودکان می باشد . برای ثبت نام در این کلاسها می توانید از لینک زیر استفاده کنید .